پیوست:تک‌واژها
تکواژ ویرایش
تک‌واژها اجزاء زبانی ای هستند که از یک یا چند واج ساخته میشود و به تنهایی دارای معنی نیستند اما با ترکیب شان با واژه‌های دیگر واژه‌های نو پدید می‌آیند.تک واژها مقوله‌ای صرفی (ساختواژه‌ای)هستند و و به دو نوع آزاد و وابسته تقسیم میشود.
تکواژ معادل Morpheme در انگلیسی است و در فارسی بدان واژک نیز گفته میشود.
تکواژ آزاد ویرایش
تکواژهایی که معنا و کاربرد مستقل دارند تکواژ آزاد نام دارند. مانند:همیشه، گوسفند، میز و... که به دو گروه قاموسی (مانند کتاب) و دستوری (مانند برای) تقسیم میشود
تکواژ وابسته ویرایش
تکواژهایی که معنا و کاربرد مستقل ندارند تکواژ وابسته نام دارند. مانند: بان، ی، مند، در کلمات آسیابان، جنوبی و آبرومند. تکواژ وابسته نیز به دو گروه اشتقاقی (مانند ستان در گلستان) و تصریفی (مانند ان در درختان) تقسیم میشود. تکواژ وابسته چند نوع است: وند، واژه‌بست
وند ویرایش
وند‌ها تک واژهایی هستند که با ترکیب شان با اسم‌های ساده اسم‌های مشتق بوجود می‌آیند.معادل وند در انگلیسی Affix میباشد. وند‌ها بر ۳ قسم هستند پیشوند میانوند و پسوند.در زبان فارسی میانوند نداریم.
وند‌ها از نگاه نقش دو گروه‌اند وند اشتقاقی inflectional affix که نقش واژه سازی دارند وند تصریفی derivational affix که نقش نحوی دارد و کلمه را برای گرفتن جایگاه نحوی خود در جمله آماده میکند مانند‌ها در زنها و ب در برو وند‌ها از نظرمحل قرارگرفتنش نسبت به پایه سه نوع هستند. در ویکی واژه وند‌ها باید به کمک علامت - در اول و آخرشان بیایند.
پیشوند ویرایش
معادل Prefix در انگلیسی.
میانوند ویرایش
معادل infix در انگلیسی.
پسوند ویرایش
معادل Suffix در انگلیسی.
واژه‌بست ویرایش
واژه‌بست‌ها تک واژهایی هستند که کاربرد مستقل ندارند و چون وند‌ها به کلمه قبل و یا بعد از خود میچسبند اما بر خلاف وند‌ها جزء ساخت این کلمه‌ها محسوب نمیشوند. با پیوستن به واژه پایه خود دارای نقش میشوند. مانند َم در کلمات کتابم و خوبم که در اولی ضمیر است و در دومی فعل
معادل انگلیسی واژه‌بست، Clitic میباشد.[۱]
واژه بست‌های فارسی ویرایش
صورت‌ها تصریفی فعل بودن:-َم، -ی، -َست، -یم، -ید، -َند ضمایر شخصی پیوسته: :-َم، -َت، -َش، -ِمان، -ِتان، -ِشان یا نکره: -ی کسره اضافه: -ِ نشانه معرفه: -ِ الف ندا: -آ
ادات ویرایش
ادات تک واژهایی هستند دستوری که بطور مستقل بکار نمیروند.مانند می
شبه‌وند ویرایش
کلماتی هستند که به مرور زمان نقش وند‌ها را ایفا می‌کنند مانند آباد در سعادت آباد
منابع ویرایش