افروختن
فارسی ویرایش
ریشه‌شناسی ویرایش
- پهلوی
آوایش ویرایش
مصدر فعل متعدی
ویرایش
افروختن
- روشن کردن، روشن کردن آتش، روشن کردن چراغ.
مصدر لازم
ویرایش
- روشن شدن.
- تند شدن آتش.
- خشمگین شدن.
تاریخچه
ویرایش
- هندواروپایی ماده ماضی abrōxt و ماده مضارع abrōz در زبان پهلوی، از ماده ماضی abi-raux-ta* همساخته از ریشه -rauk و پیشوند abi و پسوند ماضی ساز ta و ماده مضارع abi-rauč-a* همساخته از همان ریشه و پیشوند abi و پسوند مضارع ساز a در زبان ایرانی باستان، از ریشه -leuk* به چم درخشیدن و نور دادن در زبان هندواروپایی. مقایسه شود با lūx به چم روشنی در زبان لاتین.
فعل
ویرایش
- کنش روشن کردن آتش، چراغ و مانند آن .کنش روشن شدن، درخشان شدن.
- تا شمع تو افروخت پروانه شدم / با صبر ز ديدن تو بيگانه شدم. «مولوی»
مترادف‌ها ویرایش
| فعل‌ها | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بن واژه | افروختن | ||||||
| بن ماضی | افروخت | ||||||
| بن مضارع | افروز | ||||||
| شخص | مفرد | جمع | |||||
| اول شخص | دوم شخص | سوم شخص | اول شخص | دوم شخص | سوم شخص | ||
| گذشته | من | تو | او | ما | شما | اویان/آن‌ها | |
| ساده | افروختم | افروختی | افروخت | افروختیم | افروختید | افروختند | |
| استمراری | می‌افروختم | می‌افروختی | می‌افروخت | می‌افروختیم | می‌افروختید | می‌افروختند | |
| کامل | افروخته بودم | افروخته بودی | افروخته بود | افروخته بودیم | افروخته بودید | افروخته بودند | |
| التزامی | افروخته باشم | افروخته باشی | افروخته باشد | افروخته باشیم | افروخته باشید | افروخته باشند | |
| مستمر | داشتم می‌افروختم | داشتی می‌افروختی | داشت می‌افروخت | داشتیم می‌افروختیم | داشتید می‌افروختید | داشتند می‌افروختند | |
| حال | من | تو | او | ما | شما | اویان/آن‌ها | |
| ساده | افروزم | افروزی | افروزد | افروزیم | افروزید | افروزند | |
| استمراری | می‌افروزم | می‌افروزی | می‌افروزد | می‌افروزیم | می‌افروزید | می‌افروزند | |
| کامل | افروخته‌ام | افروخته‌ای | افروخته/افروخته‌است | افروخته‌ایم | افروخته‌اید | افروخته‌اند | |
| ملموس | دارم می‌افروزم | داری می‌افروزی | دارد می‌افروزد | داریم می‌افروزیم | دارید می‌افروزید | دارند می‌افروزند | |
| التزامی | بافروزم | بافروزی | بافروزد | بافروزیم | بافروزید | بافروزند | |
| آینده | - | من | تو | او | ما | شما | اویان/آن‌ها |
| خواهم افروخت | خواهی افروخت | خواهد افروخت | خواهیم افروخت | خواهید افروخت | خواهند افروخت | ||
| دستوری | - | تو | - | شما | - | ||
| امر | بافروز | بافروزید | |||||
| نهی | نافروز | نافروزید | |||||
––––
برگردان‌ها ویرایش
ترجمه‌ها
|
منابع ویرایش
- فرهنگ لغت معین