فارسی ویرایش

ریشه لغت ویرایش

آوایش ویرایش

  • /اُ/تاق/

  اسم ویرایش

اتاق

  1. بخشی از یک ساختمان که دارای چهار دیوار، سقف، و در است و برای سکونت یا کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
    شکل درست تلفظ قابل تفهیم اتاق، اون‌طاق است یعنی این طاق یا چهار دیواری نه، اون یکی چهار دیواری مسقف.
  2. خانه، چهاردیواری دارای سقف.
  3. خیمه. اطاق، اوتاغ و اوتاق هم گویند.
  4. واژه اتاق از کتاگ در زبانِ پهلوی و کُتا در زبان اوستایی گرفته شده است . آتش در زبان پارسیِ باستان و اوستایی ( آتر ) بوده است و هیچ پیوندی میان واژه اتاق و آتش ( آتر ) وجود ندارد. واکاوی واژه ( اتاق ) : واژه اتاق از دو تکواژِ ( کُتا/کَتا ) به چم ( کَده، خانه ) و پسوند ( اَگ/اَک ) در زبانِ پهلوی می باشد. این واژه در زبان گوتیک HETHJO نیز بکار می رفته که انگاره یِ مغولی بودنِ این واژه را رَد می کند. این واژه از درگاهِ زبانِ سغدی - سکایی به زبانهای شمال شرقِ آسیا رفته است. تاق از واژه پارسی پهلوی "تاگ" گرفته شده که به معنی "بالا" و "بلند" است. تاق یک روش ساخت ایرانی است که در زمان ساسانیان بسیار کاربرد داشت و بناهای ماندگاری مانند "تاق بستان" در کرمانشاه و "تاق خسرو" در اراک ( عراق ) و موزه ایران باستان در تهران به این روش ساخته شده اند. مسلمانان پس از تازش به ایران با این روش از ساختمان سازی آشنا شدند و تاق را در بناهای اسلامی هم بکار بردند. واژه "تاق" با واژه های زیر هم خانواده می باشد خانه در پارسی کهن ( هخامنشی ) کانا ( kānā ) و در پارسی میانه ( پهلوی ساسانی ) خانک ( xānak ) بوده که در پارسی نو به ریخت خانه درآمده و هیچ ربطی به زبان ترکی یا مغولی ندارد. ولی اطاق ( اتاق ) واژه ای ترکی و با ریشه سغدی است و برابر پارسی آن واژه گَتِه ( برگرفته از gatak در پهلوی ) می باشد.


––––

––––

برگردان‌ها ویرایش

منابع ویرایش

  • فرهنگ لغت معین
  • فرهنگ بزرگ سخن