یخ

یک آبشار یخ زده گنج‌نامه

فارسی

گونه‌های دیگر نوشتاری

• یِخ

ریشه لغت

• فارسی

ویکی‌پدیا مقاله‌ای دربارهٔ یخ دارد

آوایش

• /یَخ/

اسم

یخ

1. (فیزیک): آبی که به صورت منجمد درآمده باشد.

ریشه‌شناسی۲

از نیا-ایرانی *aixa- (بسنجید با آسی их (ix)، پشتو جح (ǰaḥ) و اوستایی: 𐬀𐬉𐬑𐬀 (aēxa) ), از نیا-هندو-ایرانی, از نیا-هندو-اروپایی *h₁eyH-. بسنجید با لیتوانیایی ýnis (“ژاله فسرده”), روسی иней (ínej, “سرماریزه”), آلمانی Eis, انگلیسی ice.

جستارهای وابسته

1. یخچال، یخ‌زده، یخاب، جمس، هسر، هسیر، ثلج، جمد، جمود، جلید، خسر

––––

برگردان‌ها

ترجمه‌ها

• آبخازی: [[аҵаа#{{{1}}}|аҵаа]] ^ab
• افریکانیس: ys ^af
• آینو: [[ル#{{{1}}}|ル]] ^ain ru, [[コンル#{{{1}}}|コンル]] ^ain konru
• آلبانیایی: akull sq(sq) 
• امهری: በረዶ ^am 
• عربی: جَلِيد‎ m (jalīd)

  عربی مصری: [[تلج#{{{1}}}|]] ^arz talg , [[جليد#{{{1}}}|]] ^arz galīd 

  عربی حجازی: (یخ), [[ثلج#{{{1}}}|]] ^acw talj  (تکه‌های یخ)

• آرامی: ܓܠܝܕܐ‎
• ارمنی: սառույց (hy) (saṙuycʿ)

  ارمنی کهن: պաղ (pał)

• آواری: [[цӏер#{{{1}}}|цӏер]] ^av, [[цӏцӏер#{{{1}}}|цӏцӏер]] ^av
• آذری: buz az(az)
• باشقیری: [[боҙ#{{{1}}}|боҙ]] ^ba
• باسک: izotz eu(eu), horma ^eu, karroina ^eu
• بلاروسی: лёд ^be 
• بنگالی: [[বরফ#{{{1}}}|বরফ]] ^bn
• Bezhta: bolo
• برتون: skorn (br) m
• بلاروسی: лед (bg) m (led)
• برمه‌ای : ရေခဲ (my) (rehkai:)
• Buryat:
• کاتالان: gel (ca) m
• Central Atlas Tamazight: ⵜⴰⵎⴰⴳⵔⵉⵙⵜ m (tamagrist)
• Chechen: ша (ša)
• Cherokee: ᎤᏁᏍᏓᎳ (unesdala)
• چینی:

  Cantonese: 冰 (bing¹)

  دونگان: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.[[Category:Dungan Requests for translations into الگو:dng|یخ]]

  هاکا: 冰 (pên)

  ماندرین: 冰 (zh) (bīng)

  مین دونگ: 冰 (bĭng)

  مین نان: 冰 (zh-min-nan) (peng)

  وو: 冰 (pin)

• Chuvash: пӑр (păr)
• Coptic:

  Bohairic: ϫⲁϥ m (djaf)

  Sahidic: ϫⲁϥ m (djaf), ϫⲁⲃ m (djav),

• Cornish: rew m
• تاتاری کریمه: ayaz, buz
• چکی: led (cs) m
• Dalmatian: glaz f
• دانمارکی: is (da) c
• Dargwa:
• Dolgan: буус (buus)
• Dutch: ijs (nl) n
• اسپرانتو: glacio (eo)
• استونیایی: jää (et)
• فارویی: ísur m
• Finnish: jää (fi)
• فرانسوی: glace (fr) f
• Friulian: glace
• Gagauz: buz
• گالیسیایی: xeo (gl) m, xelo m
• گرجی: ყინული (q̇inuli)
• آلمانی: Eis (de) n

  آلمانی آلِمانیک: Iis n

• گوتیک: 𐌴𐌹𐍃 n (eis)
• یونانی: πάγος (el) m (págos)

  یونانی باستان: κρύσταλλος m (krústallos)

• گرینلندی: sermeq, siku
• Gurindji: murrupa
• هاوایی: hau
• عبری: קֶרַח‎ (he) m (kérakh)
• Hiligaynon: hima
• هندی: बरफ़ m (baraf), यख़ m (yax)
• مجاری: jég (hu)
• ایسلندی: ís (is) m
• Ido: glacio (io)
• اندونزیایی: es (id)
• Ingrian: jää
• Ingush: ша (ša)
• Interlingua: glacie
• Inuktitut:
• ایرلندی: oighear (ga) m
• Isan: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.[[Category:Isan Requests for translations into الگو:tts|یخ]]
• Istriot: giaso
• Istro-Romanian: gľåţĕ f
• Italian: ghiaccio (it) m
• ژاپنی: 氷 (ja) (こおり, kōri), アイス (ja) (aisu)
• Kabardian: мыл (məl)
• Kaki Ae: eis
• Kalmyk: мөсн (mösn)
• Kashubian: lód m
• قزاقی: мұз (kk) (muz)
• Khakas:
• خمر: ទឹកកក (km) (tɨk kɑɑ kɑɑ)
• Korean: 얼음 (ko) (eoreum)
• Kumyk: буз (buz)
• کردی:
• کرمانجی: cemed (ku) f, qeşa (ku) f

  سورانی: به‌فر‎

• قرقیزی: муз (ky) (muz)
• لائو: ນ້ຳກ້ອນ (nam kǭn)

• Latgalian: lads m
• Latin: glacies (la) f
• Latvian: ledus (lv) m
• Laz: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.[[Category:Laz Requests for translations into الگو:lzz|یخ]]
• Limburgish: Ies n
• Lingala: galási
• Lithuanian: ledas (lt) m
• آلمانی فرودین:

  Dutch Low Saxon: ies n

  German Low German: Ies n

• Luxembourgish: Äis n
• Lü: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.[[Category:Lü Requests for translations into الگو:khb|یخ]]
• Macedonian: мраз m (mraz), лед m (led)
• Malagasy: ranomandry (mg)
• Malay: ais (ms), air batu
• Maltese: silġ m
• Manx: rio (gv) m
• Megleno-Romanian: gľeţ f
• Mingrelian: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.
• Mongolian: мөс (mn) (mös)

  Classical Mongolian: ᠮᠥᠰᠦᠨ (mösün)

• Nahuatl: cetl (nah)
• Nenets: салаба, сэ̇р"
• Nganasan: сыр
• Nogai:
• Norman: gliaiche f (Jersey), gllache f (Guernsey), gllèche f (continental Normandy), glyech f (Sark)
• Northern Sami: jiekŋa
• Northern Thai: لطفاً در صورتی که می‌توانید این ترجمه را بیفزایید.[[Category:Northern Thai Requests for translations into الگو:nod|یخ]]
• Northern Yukaghir: йарха (jarxa)
• Norwegian:

  Bokmål: is (no) m

  Nynorsk: is m

• Occitan: glaç (oc) m
• Old Church Slavonic: лєдъ m (ledŭ)
• Old English: īs n
• Old Irish: aigred n
• Old Norse: íss m
• Old Prussian: lads m
• Ossetian: их (ix)
• Ottoman Turkish: یخ‎ (yah)
• Pashto: کنګل‎ (kangal)
• Persian: یخ‎ (fa) (yax), هسر‎ (fa) (hasar)
• Polish: lód (pl) m
• Portuguese: gelo (pt) m
• Quechua: chullunku, chhullunka, lasta, raşta
• Romanian: gheață (ro)
• Romansch: glatsch m
• Russian: лёд (ru) m (ljod)
• Saanich: SŦIME,
• Samogitian: leds
• Saramaccan: ë́ísi
• Sardinian: àstra
• Scots: ice
• Scottish Gaelic: eigh f, deigh f
• Serbo-Croatian:

  Cyrillic: лед m

  Roman: led (sh) m

• Seychellois Creole: glason, ays
• Shor: мус (mus)
• Sinhalese: අයිස් (ayis)
• Slovak: ľad m
• Slovene: led (sl) m
• Somali: baraf (so)
• Sorbian:

  Lower Sorbian: lod m

  Upper Sorbian: lód m

• Southern Altai: ,
• Spanish: hielo (es) m
• Sranan Tongo: èisi
• Sundanese: és
• Svan: კვარემ (ḳvarem)
• Swahili: barafu (sw)
• Swedish: is (sv) c
• Tagalog: yelo (tl)
• Tajik: ях (tg) (yax)
• Taos: p’ȍcíane
• Tashelhit: agris
• Tatar: боз (tt) (boz)
• Telugu: మంచు (te) (mañcu)
• Thai: น้ำแข็ง (th)
• Tibetan: འཁྱགས་པ ('khyags pa)
• Tigrinya: በረድ m (bäräd)
• Tok Pisin: eis
• Turkish: buz (tr)
• Turkmen: buz (tk)
• Tuvan: дош (doş)
• Ukrainian: лід m (lid)
• Urdu: برف‎ m (barf), یخ‎ m (yax)
• Uyghur: مۇز‎ (muz)
• Uzbek: muz (uz)
• Venetian: giaso m, giaž m, giaço m, giaç m, jaço m, jazh m
• Vietnamese: băng (vi) (冰)
• Vilamovian: ajs
• Volapük: glad (vo)
• Votic: jää
• Welsh: iâ (cy) m, rhew (cy) m
• West Frisian: iis n
• Yakut: муус (muus)
• Yaqui: sapam
• Yiddish: אײַז‎ n (ayz)
• Zhuang: naehang, bing
• Zulu: iqhwa class 5/6
• ǃXóõ: ǁqa̰ã

منابع

• فرهنگ بزرگ سخن
• فرهنگ لغت معین
• لغتنامه دهخدا
• امثال و حکم دهخدا