تبريز

ویکی‌پدیا مقاله‌ای دربارهٔ تبريز دارد

فارسی

ريشه‌شناسى

نام این شهر تنها در «مُعجم البُلدان» یاقوت حِمَوی (جلد ۱ ص ۸۲۲)

به شکل تِبریز (Tebriz)

آمده است. و یاقوت در این تسمیه به ابوزکریای تبریزی (شاگرد ابوالعلاء مصری ۴۴۹ - ۳۶۳ ه.ق.)

استناد می‌کند که به یک لهجهء محلی ایرانی صحبت می‌کرد (ن.ک: السمعانی . کتاب الانساب، مجموعهء گیب، مادهء التنوخی)

. اما سید احمد کسروی تبریزی در «آذری یا زبان باستان آذربایگان» (چاپ تهران، ۱۳۰۴ ه.ش. ص ۱۱)

1. می‌نویسد: یگانه تلفظ کنونی تبریز به فتح تاء می‌باشد و در خود تبریز بر وفق لهجهء ترکی آذری به طور مقلوب یعنی تربیز تلفظ می‌شود.

نوشته‌های ارمنی نیز تلفظ به فتح اول را تائید می‌کنند یعنی تَبریز. «فاوست» بیزانسی (در قرن چهارم م.)

آن را «تَورژ» (Thavrezh)

و «تَورش» (Thavresh)

نوشته است. «آسولیک» (در قرن یازدهم م)

«تَورژ» (Thavrezh)

نوشته است. «واردان» (در قرن چهاردهم م.)

«تَورژ» (Thavrezh)

و «دَورژ» (Davrezh)

ذکر کرده است. منبع‌های ارمنی تائید می‌کند که نام شهر در قرن پنجم (بلکه چهارم)

میلادی «تورژ» (Thavrezh)

بود. خط ارمنی خصوصیات لهجهء پهلوی شمالی را نشان می‌دهد «تَپ=تَو» (tap به taw)

و به خصوص «رژ» (rezh)

بدل از «رچ» (rec)

[=ریختن] و به نظر می‌رسد که بایستی این تسمیه بسیار قدیمی یعنی قبل از دورهء ساسانی و شاید قبل از اشکانی باشد.

اسم خاص

1. تبريز

1. یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است.