قاپ

فارسی

ریشه شناسی

( kap، غاپ، غاپیدن ) :

واژگانی همچون ( غاپ، غاپیدن ) ریشه در زبانِ پارسیِ باستان دارند. واژه یِ ( کَپیچَkapicha ) در زبانِ پارسیِ باستان به چمِ ( گیرنده، نگهدارنده، دارنده holder ) و ( چیزی را دربرداشتن یا چیزی را دارا بودن something containing ) بوده است و در زبانِ پارسی نیز واژگانِ ( کفسیدن، چَپسیدن، چسبیدن ) را به چمِ ( به چنگ آوردن، غاپیدن to grasp، گرفتن، بستن packen ) از این ریشه داریم. در زبانِ سانسکریت واژه یِ ( کَپَتی kapati ) به چمِ ( دومشت یا دو دستِ پُر ) بوده است. در زبانِ یونانی ، واژه یِ ( کَپِتیس یا καπέτις ) به چمِ ( اندازه ( گیریِ ) گنجایش ) ، واژه یِ ( کَپی κάπη ) به چمِ ( crib، manger ) ، واژه یِ ( کَپتو κάπτω ) به چمِ ( گرفتن و قاپ زدن schnappe ، فرو بردن و بلعیدن schlucke ) و واژه یِ ( کُپی κώπη ) به چمِ ( handle، به چنگ آوردن، گیرآوردن grasp ) می باشند. در زبانِ لاتین نیز واژگانی همچون ( کپیو، کیپی، کپتوس ) به چمِ ( گرفتن ) و واژگانِ ( اَوکِپس، کوپارِ ) به چمِ ( گیرنده و شکارگرِ پرندگان Vogelfanger، به دام انداختن و گرفتنِ پرندگانVoegel fangen ) و در زبان انگلیسی نیز واژگانی همچون ( capture، caption، catch، capacity ) وجود دارند.

در زبانِ اوستایی واژه یِ ( هَپ ) را به چمِ ( برگرفتن و نگاهداری کردن ( to hold up ، to take care ) ) داریم. در زبانِ گوتیک واژگانِ ( hafts، hapter، haeft، hafjan - ) و در زبانِ آلمانی ( haben ( داشتن ) ، heften ) با واژگانِ بالا همریشه هستند.

( پَسگَشت شماره یِ 1 در پایین بسیار فرآراسته و جامع به واژه یِ kap و ریشه هایِ آن پرداخته است ) .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

دگرگونیِ آواییِ ( ه/پ ) بویژه در آوایِ آغازینِ واژگانِ هندواروپایی رواگمند ( رایج ) بوده است؛ برای نمونه در زبانهایِ باستانیِ ایرانیِ پهلوی و اوستایی واژگانِ ( هَفتار/کَفتار ) ، ( هات/کات cut، کرتی ) ، را داریم. دلیلِ آن نزدیکی و دگرگونیِ آواییِ ( ه/خ/ک ) در زبانهای باستانیِ ایرانی و اروپایی است.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

واژه ( کَپیچَ ) در پارسی باستان و واژگانِ ( کفسیدن، چپسیدن، چسبیدن ) در پارسیِ ، با واژگانِ ( چپو ( کردن ) ، چپاول، چاپیدن ) نزدیکیِ آوایی و معنایی دارند که نشان از همریشگیِ آنها دارد.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

پَسگشت ها ( references ) :

1 - رویه یِ 1446 از نبیگِ ( فرهنگنامه یِ ریشه شناختیِ هندواروپایی ) نوشته یِ ( پُکُرنی pokorny )

2 - رویه یِ 1637 از نبیگِ ( فرهنگِ واژه های اوستا )

اسم

1. قاب: استخوانی کوچک در پاچة گوسفند که با آن نوعی قمار کنند. ؛ ~ ~کسی را دزدیدن آن کس را فریفتن.

منابع

• فرهنگ لغت معین

برگردان‌ها

انگلیسی

knucklebone

• snatch
• snap
• shacklebone
• dib
• talus