بازساخت:پیش-هندو-ایرانی/-áryas
پیش-هندو-ایرانی
ویرایشریشهشناسی
ویرایشThere have been many attempts to qualify the ar- verbal root of Old Iranian *arya- (with short-a, found in Old Persian as ariya-, and Avestan as airiia-, etc), and Old Indic ārya- (with long-a, vriddhi-formed Sanskrit ā́rya-). The most influential (and in the case of Pictet, notorious) of these include:
- Before 1957 (these assume that various Sanskrit (near-)homonyms derive from a single historical unity):
- Franz Bopp (1830): ar- "to go, to move", read as "one who roams" (like a nomad)
- Adolphe Pictet (1858): ar- "to plough", read as "cultivator of the land"
- Hermann Güntert (1924): ar- "to fit", read as "allied, friendly"
- Paul Thieme (1938): ar- "to give, allot, share", read as "hospitable, friendly"
- 1957 and later (these differentiate between the Sanskrit gentilic ā́rya- and the (near-)homonyms árya-, aryá-, aryà-, ā́rīḥa-, etc.):
- Emmanuel Laroche (1957): ara- "to fit", read as "fitting, proper"
- Georges Dumézil (1958): ar- "to share", read as a uniting property of "belonging to the Aryan world" ("appartenant au monde aryen")
- Harold Walter Bailey (1959): ar- "to beget", read as "born, nurturing"
- Émil Benveniste (1969): ar- "to fit", read as "companionable"
For a review of these and many other considerations, see Szemerényi 1977, pp. 103–147.[۱]
A derivation from Proto-Indo-European cannot be obtained with certainty either. This is because
- the ā/a in ārya- have a morphological value unique to Indo-Iranian languages. Indo-European ā, ē, ō merge as Indo-Iranian ā (a similar merger also occurs for short vowels).
- the rules governing ablauts are poorly understood and it is not certain whether PIE had an a-vowel at all; in principle ārya- could simply reflect zero-grade n̥ryo-.
- the a priori assumption that ārya- is Indo-European is not assured.A comparable word does not exist in any other Indo-European language (i.e. other than the Indo-Iranian ones).It is possible that the autonym was originally a name given to the Indo-Iranians by another (non-Indo-European) people.
- the relationship between various Sanskrit (near-)homonyms has not been established. In addition to the vriddhi-formed ā́rya- that corresponds to Old Iranian ariya/airiia etc., Sanskrit also has árya-, aryá-, aryà-, ā́rīḥa-, etc. Prior to the 1950s, these were all assumed to be variants of the same word (i.e. assumed to have a historical unity), but since 1957 (Laroche), this approach is no longer considered tenable.
For a review of the etymological problems involved, see Szemerényi 1977, pp. 103–147;[۱] Mayrhofer 1956, p. 49, 52, 79.[۲] and Siegert 1941/1942, pp. 73-99.[۳] Watkins/IE Roots (2000) treats the Indo-Iranian autonym as an isolate and derives it tentatively from "perhaps ... ar- [to fit]" (cf. خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)., "to fit, put together"), giving "allied compatriot" or the like. This reading derives ultimately from an analysis by H. Güntert (1924, reiterated by Laroche and in numerous other later etymologies). Etymologies that consider the Indo-Iranian term to be a loanword include Oswald Szemerényi suggestion[۱][۴] that *arya- is a loanword from an خطای لوآ در پودمان:etymology/templates در خط 69: attempt to call field 'format_etyl' (a nil value). word meaning "kinsmen", from خطای لوآ در پودمان:etymology/templates در خط 69: attempt to call field 'format_etyl' (a nil value). خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)., but this hypothesis has today generally been discarded (EIEC: "hardly compelling").
Etymologies that insist on a PIE root for Indo-Iranian *arya, and also read it as a substantive rather than a conjugation of the verbal root ar(y)-, include Mallory and Adams (EIEC, 1997) who derive *arya from خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value).,[۵][۶] and adduce comparanda from Anatolian and Celtic, partly reiterating Laroche's analysis. Sergei Starostin continued the long-abandoned identifications with Irish Gaelic Éire and Hittite arawa-, and continued to reconstruct a derivation from PIE خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)..[۷]
اسم
ویرایش- autonymic (self-identifying) ethnonym of the respective Indo-Iranian peoples, i.e. the Indo-Aryans and the Iranians.
اشتقاقات
ویرایش- هندو-آریایی:
- Sanskrit: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (probably unrelated to خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). etc).
- → Hindi: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value)., خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Sanskrit: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (probably unrelated to خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). etc).
- ایرانی:
- indeterminate Old Iranian
- → Ancient Greek: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)., خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)., خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value)., etc. (ethnonym)
- Avestan (gen. sg.): خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- Old Persian (gen. sg.): خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- Middle Persian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- Middle Persian (oblique pl.): خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Persian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). < خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- → English: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Persian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). < خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- → Old Armenian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Middle Persian (oblique pl.): خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Middle Persian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- Parthian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- → Old Armenian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- Bactrian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym or specifically glottonym)
- Sarmatian: *al(l)an- (autonym)
- Alanic: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- → Ancient Greek: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value).
- → Latin: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- → Old Armenian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).
- → Mingrelian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).[۸]
- → Ingush: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).[۸][۹]
- → Chechen: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).[۹]
- → Bats: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).[۹]
- Ossetian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).[۸][۱۰]
- but not (instead from خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value).[۱۱]): Ossetian: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value)., خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- → Ancient Greek: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value).
- Alanic: خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value). (autonym)
- indeterminate Old Iranian
- پیش-اورالی: orja*( خطای لوآ در پودمان:links/templates در خط 68: attempt to call field 'getNonEtymological' (a nil value).خطای لوآ در پودمان:redlink_category در خط 13: attempt to call field 'getLinkPage' (a nil value). )
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Szemerényi, Oswald (1977). Studies in the Kinship Terminology of the Indo-European languages, Acta Iranica III.16. Leiden: Brill.
- ↑ Mayrhofer, Manfred (1956), Kurzgefasstes etymologisches Wörterbuch des Altindischen, vol. I. Heidelberg: Winter.
- ↑ Siegert, Hans (1941/1942). "Zur Geschichte der Begriffe 'Arier' und 'Arisch'". Wörter und Sachen (New Series 4): 84–99.
- ↑ الگو:R:ISotIE, p. 276
- ↑ “213” در ج. پ. مالری; د. کیو. آدامز, editor, دانشنامه فرهنگ هندو-اروپایی (Encyclopedia of Indo-European Culture), لندن: فیتزروی دیربورن(Fitzroy Dearborn), ۱۹۹۷–.
- ↑ الگو:R:TOitPIEatPIEw
- ↑ Starostin, Indo-European etymology: *ar(y)-
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ الگو:R:os:Abaev
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Thordarson, Fridrik (2009), Ossetic Grammatical Studies (Veröffentlichungen zur Iranistik, ed. Bert G. Fragner and Velizar Sadovski 48), Vienna.
- ↑ Kim, Ronald (2003). "On the historical phonology of Ossetic: the origin of the oblique case suffix." In: The Journal of the American Oriental Society.
- ↑ Cheung, Johnny (2002). Studies in the Historical Development of the Ossetic Vocalism. Wiesbaden: Reichert.