قلب

(قَ لْ)

فارسی

ریشه‌شناسی

پهلوی

اسم

عضوی ماهیچه‌ای که در سمت چپ قفسة سینه جا دارد و کارش رساندن خون به تمام نقاط بدن
واژه پارسی_آریایی قلب→گلب از لغت gʷelbh* به مانای زهدان و اندرونه womb گرفته شده که در دیگر سرزمینهای آریایی به مانای شکم اندرون ناف و دل به کار میرود. واژه gʷelbh که با واژه قلوه ( کلیه ) همریشه است گویشی دیگر از واژه سنسکریت गर्भ garbha است مانند برگ=بلگ. واژگان قلب و دل و قلوه به هم رپت دارند زیرا: الف - ریشه شناسان میگویند واژه سنسکریت गर्भ garbha به یونانی رفته و به شکل دلفوس δελφύς همریشه با دُلفین ( ماهی کُره دار ) به مانای زهدان - اندرونه درآمده که همآوایی با واژه دل در پارسی دارد. ب - در ایران واژه تودلی به کُره گاو نزاییده میگویند که پس از کشتار گاو آنرا درآورده و به فروش میرسانند. ج - در آلمانی کهن واژه کلب kilb به چَمارِ زهدان - اندرونه است. د - در گرجستان واژه گول gul به مانای دل heart است که همآوایی با واژه قلوه در پارسی دارد. چهار نکته بالا نشان میدهند که قلب و دل و قلوه هر سه نشانگر اندرونِ پیکرِ جانداران ( امعا - احشا ) هستند و اینکه قلب ( دل heart ) را همریشه با واژگان انقلاب و منقلب میدانند یک خیالبافی بیش نیست زیرا اینان به مانای دگرگونی و شورش و پریشانی هستند و رپتی به دل و روده و شکم ندارند. در سنسکریت गर्भ garbhaقلب دو چَمار دیگر نیز دارد: بِگِرت ( مفهوم ) =concept مانند قلب کلام و وَسَت ( وسط ) = middle مانند قلب سپاه. *پیرس ( منبع ) : فرهنگ ریشه شناختی Pokorny

استعاره

خاطر، ضمیر.
دانش، علم.
میان، وسط، درون، داخل.
مرکز.
میانة لشکر.

منابع

فرهنگ لغت معین

(~.)

ریشه‌شناسی

سانسکریت

نام یکی از صنایع شع

ریشه

منابع

فرهنگ لغت معین

مصدر متعدی

تغییر دادن و دیگرگون کردن چیزی.
واژگون ساختن چیزی.
در فارسی به معنی زر و سیم ناسره.

اسم

قلب
دل

آوایش

قَ

برگردان‌ها

ترجمه‌ها

آذری: اوره‌گ
آلمانی: Herz ^de
ارمنی: սիրտ ^hy
اسپانیایی: corazón ^es
اسلواکیایی: srdce ^sk
انگلیسی: heart ^en
ایتالیایی: cuore ^it
پرتغالی: coração ^pt
تاجیکی: дил ^tg، қалб ^tg
ترکی استانبولی: yürek ^tr
چکی: srdce ^cs
روسی: сердце ^ru
عبری: ^he לב
عربی: قلب
فرانسوی: cœur ^fr
هلندی: hart ^nl
یونانی: καρδιά ^el

اسم

قلب

قلب، دل

ایتالیایی

اسم

cuore

انگلیسی: suppositious