فعل فارسی
در فارسی (نوین) فعل/کارواژه یه نوع بُنجمله است؛ که برای بیانیدن نوع رابطه بین نهاد با فرایند و زمان فرایند استفایشد(استفاده می‌شود).
هر فعل شامل سه بخش است:
- روندنما: برای بیانیدن وضعیت آغاز، پایان، و چگونگی انجام فعل استفایشد؛ مانند، «پی» در «پی‌خوردم» (داشتم می‌خوردم) و «می» در «می‌خوردم».
- کیمنا: برای بیانیدن زمان فعل استفایشد؛ مانند، «خورد» که بن‌گذشته مصدر «خوردن» است.
- نهادنما: همان ضمیر پیوسته است؛ مانند، «ـم» در «خوردم».
در فارسی (نوین) کارواژه‌ها/فعل‌ها به دو دسته عمده قسمایند (تقسیم می‌شوند):
- کارواژه روندین: کارواژه‌ها/فعل‌هایی که رابطه نهاد با فرایند مورد توجه است؛ مانند، «علی غذایش را خورد».
- کارواژه وضعین: کارواژه‌ها/فعل‌هایی که نتیجه یا انجام‌شدگی فعل مورد توجه است؛ مانند، «علی غذایش را خورده بود که من رسیدم».
روندنما ویرایش
در فارسی (نوین) از روندنماها برای نمودن (نشان دادن) وضعیت شروع یا پایان فعل (گذشته، کنون، و آینده) استفایشد (استفاده می‌شود):
- تی-: برای ساختن فعل شروعیک؛ مانند، تی‌خوردم (صبحانه تی‌خوردم که فراخواند ام = خوردن صبحانه را شروع کرده‌بودم که فراخواند ام).
- فی-: برای ساختن فعل جاریک؛ مانند، فی‌خوردم (ناهار فی‌خوردم که آمد = داشتم ناهار می‌خوردم که آمد).
- دی-: برای ساختن فعل پایانیک؛ مانند، دی‌خوردم (بستنیم را دی‌خوردم که رسید = تا بستنیم را کامل خوردم، رسید).
- می-: برای ساختن فعل روالیک؛ مانند، می‌خوردم (قبلا آدامس می‌خوردم).
- پی-: برای ساختن فعل پیوستیک؛ مانند، پی‌واقید (دیشب سگ هه تا صبح پی‌واقید = دیشب سگ هه تا صبح پشت سرهم واق‌واق می‌کرد).
- هی-: برای ساختن فعل نزدیک؛ مانند، هی‌رفت (همین الان رفت) و هی‌رود (همین الان می‌رود).
کینما ویرایش
در فارسی (نوین) از مصدر سه نوع بن‌فعل سازشد (ساخته می‌شود)؛ که هرکدام نماینده زمان فعل (فرایند) است:
منبع ویرایش
- نوشته‌شده توسط توسعه‌دهنده فارسی نوین