خاویار
فارسی
ویرایشریشه شناسی
ویرایش- پهلوی
- واژه "خاویار" در پارسی به چم خایه دار ( دارای تخم ) است. واژه "خاگ" به چم تخم مرغ از واژه پهلوی "خایَگ" گرفته شده است. استاد دکتر علی نورایی ریشه واژه خاویار را در پارسی میانه "خایَگ بار" ( xāyag bar ) گفته و" ادی شیر" ( پژوهشگر وسراسقف کلیسای آشوری ) آن را عربی شده "خایَه بار" ( xāya bar ) به چم بسیار تخم ریزنده و واژه هاویار ترکی را از همین واژه پارسی می داند. واژه ی هاویار از گذر عثمانی به زبان های اروپایی راه یافته، در انگلیسی و فرانسه caviar و در آلمانی Kaviar گفته می شود، این واژه در عربی نیز به ریخت "الخِبیاری" به چم تخم ماهی درآمده است. همینک نیز به تخم مرغ، در شیراز و استان فارس و بویراحمد ( خاگ و خای ) ، در کردی ( هیک ) ، بلوچی ( هِیک ) تالشی ( آگله ) ، در گویشهای تاتی ( خا، اَگ، اووا، اویو ) ، در دلیجان[گویش راجی] و کرمانشاه ( خا ) و . . گفته می شود. این واژه در انگلیسی ( اِگ ) ، در اسکاندیناوی ( اَگ ) در آلمانی وهلندی ( ای ) ودر برخی زبانها مانند ایتالیایی ( اووُ ) ، پرتغالی ( اُوُ ) اسپانیایی ( هووُ ) برگرفته از اووم ( تخمک ) درلاتین که واژه اوول=تخمک از آن بدست آمده، درین باره نامهای اووا و اویو در گویشهای تاتی نیز درخور نگرش هستند. خوراک"خاگینه" نیز از همین ریشه است و ساخته شده از خاگ و پسوند " - ینه" . همچنین واژه "تخم" در اوستا، توخمان ( taoxman ) و پارسی باستان آن - tauma بوده که در بنیاد، به چم نژاد یا دودمان و تخم و طایفه است. این واژه در پهلوی به دیسه توخم و توهم درآمده است. واژه های اووم لاتینی و توما پارسی باستان به چم تخم، باهمدیگر سنجیدنی هستند.
- https://www.instagram.com/reel/C_xp8hMO4B1/?igsh=MWd3MHRvMHh3N2duOQ==
آوایش
ویرایش- [خاوِ/یار]
اسم
ویرایش
خاویار
- (جانوری): تخم انواع سگ ماهی که به‌صورت ماده غذایی گران قیمتی آماده می‌شود و بسیار مقوی است.
- خایه، خایاگ، خاگینه.
- تخم ماهی.
- نام ماهی
––––
برگردان‌ها
ویرایش| ترجمه | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
منابع
ویرایش- فرهنگ لغت معین